Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. Uluslararası 7. Ulusal Ebelik Kongresi, Ankara, Türkiye, 25 - 27 Eylül 2023, ss.1-560, (Özet Bildiri)
Amaç: Kadın yaşamının ayrılmaz bir parçası olan menopoz döneminde bir takım fiziksel, ruhsal, duygusal ve sosyal semptomlar ortaya çıkabilmektedir. Menopoz döneminde uyku sorunları sık yaşanmakla beraber, altta yatan nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Uyku sorunlarının çok fazla yaşanması kadınların günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmelerini ve uyku kalitelerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu derlemenin amacı menopoz döneminde uygulanan egzersiz türlerinin (egzersiz, yoga, pilates vb.) uyku kalitesine etkisini incelemektir.
Yöntem: Literatür taraması “menopoz”, “uyku kalitesi”, “egzersiz”, “yoga”, “pilates” anahtar kelimeleri kullanılarak Google Akademik ve PubMed veri tabanlarında yapılmıştır. Tarama sonucunda çalışmanın amacına uyan 9 çalışma derleme kapsamına alınmıştır.
Bulgular: Menopoz döneminde yapılan egzersiz türlerinin uyku kalitesine etkisini inceleyen çalışmalara bakıldığında yapılan fiziksel egzersiz, yoga ve pilatesin uykusuzluğu azalttığı, uyku kalitesini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Tadoyan ve ark. (2016)’nın çalışmasında 12 hafta boyunca düzenli yapılan yürüyüşlerin postmenopozal kadınlarda uykuya dalma süresini azalttığı, uyku kalitesini artırdığı ve gündüz günlük yaşam aktivitelerinde işlev bozukluklarını azalttığı bulunmuştur. Susanti ve ark.’nın (2022) çalışmasında 20 hafta boyunca uygulanan yoga egzersizlerinin postmenopozal kadınların uyku kalitesini artırdığı ancak premenopozal dönemdeki kadınları anlamlı şekilde etkilemediği saptanmıştır. Ahmedinezhad ve ark.’nın (2017) menopoz dönemindeki kadınları 6 hafta boyunca haftada üçer saat pilates programına dahil ettikleri çalışmada kadınların uyku sürelerinin arttığı, uykuya dalmadaki gecikmelerin azaldığı, uyku kalitelerinin arttığı ve uyku ilacı kullanımlarının azaldığı belirlenmiştir. Almazan ve ark. (2019) yaptıkları çalışmada ise düzenli olarak 12 hafta boyunca haftada birer saat pilates programına katılan postmenopozal dönemdeki kadınların uyku sorunlarının azalarak uyku sürelerinin ve uyku kalitelerinin arttığı saptanmıştır.
Sonuç: Menopoz dönemindeki kadınların fiziksel egzersiz, yoga, pilates gibi kendine uygun olan bir egzersiz türünü seçerek yapması, uyku kalitelerini artırarak günlük yaşam aktivitelerini sağlıklı bir şekilde sürdürmesine yardımcı olacaktır. Ebe/hemşireler, menopoz dönemindeki kadınların uyku kalitelerini değerlendirmeli, uyku sorunu yaşayan kadınlara yönelik egzersiz programları oluşturarak uygun şekilde yürütülmesi konusunda eğitim ve danışmanlık yapmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Menopoz, Uyku Kalitesi, Egzersiz, Yoga, Pilates.