Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararası 4. Ulusal Kadın Sağlığı Hemşireliği Kongresi, İstanbul, Türkiye, 1 - 03 Mayıs 2025, ss.1-2, (Özet Bildiri)
Amaç: Anne sağlığı okuryazarlığı, bir annenin hem kendi sağlığını hem de çocuklarının sağlığını koruma ve geliştirme amacıyla sağlık bilgilerine ve hizmetlerine erişme, bu bilgileri anlama, değerlendirme ve kullanma becerisini ifade etmektedir. Bu yetkinlikler, annenin kendi ve bebeğinin sağlığı hakkında bilinçli kararlar almasını, gebelik ve doğum sürecinde doğru bilgilere ulaşmasını, sağlık hizmetlerinden etkin şekilde faydalanabilmesini ve sağlık önerilerini doğru bir şekilde uygulamasını kapsamaktadır. Sağlık okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi, gebe kadınların ihtiyaç duyduğu bilgilerin uygun şekilde sunulması açısından kritik öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı Gebelikte Anne Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (GASOÖ)’nin geçerlik ve güvenirliğinin yapılarak Türk diline uyarlanmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Metodolojik olarak gerçekleştirilen çalışmanın verilerini bir şehir hastanesinin kadın doğum polikliniğine başvuran 420 gebe kadın oluşturdu. Örneklem büyüklüğü ve veri setinin uygunluğu Kaiser-Mayer-Olkin İndeksi ve Bartlett Küresellik Testi ile değerlendirildi. Ölçeğin dil ve kapsam geçerliği sağlandıktan sonra, yapı geçerliği için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulandı. Ölçüm modelinin güvenilirliği, yakınsak geçerlilik ile Bileşik Güvenilirlik ve Ortalama Açıklanan Varyans incelenerek değerlendirildi. İç tutarlılık, Cronbach alfa ve madde toplam puan korelasyonu ile değerlendirildi. Zamana göre değişmezliği test etmek için test-tekrar test yöntemi kullanıldı.
Bulgular: Ölçeğin Kaiser-Mayer-Olkin değeri 0,925 ve Bartlett Küresellik testi sonuçları χ²(820) = 8430.29; p < 0.001 olarak saptandı. Ölçek gerekli olan dil ve kapsam geçerliliğini sağladı. Ölçeğin Kapsam Geçerlik Oranının 0,82-1,00 arasında değiştiği, Kapsam Geçerlilik İndeksinin ise 0,90 olduğu belirlendi. Açıklayıcı faktör analizi sonucuna göre alt boyutlarda toplanmayan 7 madde ölçekten çıkarıldı. Ölçeğin 41 maddeli son halinin madde toplam puan korelasyon değerlerinin 0,103 ile 0,676 arasında değiştiği saptandı. Ölçekte kalan maddeler 4 faktör altında toplandı. Kalan 41 maddeyle birlikte faktörlerde orijinal ölçekteki aynı faktörlere dağıldı. Tüm maddelerin faktör yükleri 0.40 ve üzerinde bulundu. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı toplam ölçek için 0,937 olup alt boyutlarda 0,69-0,93 arasında değiştiği belirlendi. Uyum iyiliği istatistiklerinde ise ölçeğin yeni yapıyı (41 maddeli) doğruladığı belirlendi. Test tekrar test korelasyon kat sayısı ise 0,99 olarak bulundu.
Sonuç: Geçerlik ve güvenirlik analizleri GASOÖ’nün, Türk toplumunda anne sağlığı okuryazarlığını değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Anne Sağlığı, Gebelik, Geçerlilik, Güvenilirlilik, Sağlık Okuryazarlığı