Yaşlı Bireylerde Besin Tüketimi ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi


Kızıl M., Çamlıbel B.

14. Ulusal Sağlıklı Yaşam Kongresi, İstanbul, Türkiye, 12 - 15 Haziran 2025, ss.46-47, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.46-47
  • İstanbul Kent Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Toplumda hızla artan yaşlı nüfus, sağlık ve yaşam kalitesi alanında daha fazla değerlendirme yapılmasını gerektirmektedir. Yaşlı bireylerde besin tüketimi ve yaşam kalitesi, sağlıklı yaşlanma sürecinin temel belirleyicileri arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, 65 yaş üstü yaşlı bireylerin besin tüketimi ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir.

Yöntem: Bu kesitsel tanımlayıcı tipteki çalışma 2024-2025 yılları arasında yaşlı bireylerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler genel bilgiler, Yaşam Kalitesi Ölçeği (SF-12) ve 24 saatlik Besin Tüketim Kaydını içeren anket formu kullanılarak yüz yüze toplanmıştır.

Bulgular: Çalışmaya toplam 578 yaşlı birey katılmış olup, katılımcıların %56.2’si erkektir. Katılımcıların yaş ortalaması 70.6±5.86 yıl, Beden Kütle İndeksi (BKİ) ortalaması 27.0±4.51 kg/m² olarak belirlenmiştir. BKİ sınıflamasına göre bireylerin %44.3’ü hafif şişmandır. Katılımcıların eğitim düzeyine bakıldığında, %35.8’inin ilkokul mezunu olduğu bulunmuştur. Gelir durumu açısından, katılımcıların %58.7’si gelirinin giderine denk olduğunu belirtmiştir. Besin tüketimi verilerine göre, katılımcıların günlük ortalama enerji alımı 1229.2±406.0 kilokalori olarak hesaplanmıştır. Günlük ortalama karbonhidrat tüketimi 134.9±57.02 gram olup enerjinin %44.0’ını oluşturmaktadır. Protein ve yağ tüketimleri sırasıyla 52.4±21.96 gram (%17.6) ve 52.1±23.31 gram (%38.4) olarak bulunmuştur. Lif tüketimi ortalama 15.5±8.17 gram düzeyindedir. SF-12 yaşam kalitesi ölçeği alt boyutlarından fiziksel bileşen skoru ortalama 40.5±6.92, mental bileşen skoru 41.6±8.41 olarak belirlenmiştir. Enerji (r=-0.181), karbonhidrat (r=-0.171) ve yağ tüketimi (r=-0.163) ile fiziksel yaşam kalitesi arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunurken; mental yaşam kalitesi arasında (sırasıyla r=0.199, r=0.159, r=0.226) pozitif yönde anlamlı ilişkiler göstermiştir (p < 0.001). Protein ve lif tüketimi ile yaşam kalitesi arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Ayrıca fiziksel ve mental yaşam kalitesi skorları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=-0.305, p < 0.001).

Sonuç: Çalışma bulguları, beslenmeyle yaşam kalitesi arasında çok yönlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Yaşlı bireylerin yaşam kalitesini desteklemek için yeterli ve dengeli beslenme alışkanlıklarının teşvik edilmesi önemlidir. Bu doğrultuda, yaşlı nüfusa yönelik beslenme temelli sağlık politikalarının geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Yaşlı bireyler, Besin Tüketimi, Yaşam Kalitesi