Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dağlar Ö. Ş. (Yürütücü), Güngör Satılmış İ.
TÜSEB A Grubu Acil AR-GE Projesi, 2023 - 2025
Amaç: Bu araştırmanın amacı, web tabanlı Mindful Emzirme Programı’nı (Mind-EP) geliştirmek ve gebelik döneminde uygulanacak web tabanlı Mind-EP’in doğum sonrası
emzirme farkındalığı, adaptasyonu ve öz-yeterliliğine etkisini belirlemektir.
Yöntem: Tek kör, randomize kontrollü, deneysel tipte yapılan bu çalışmaya Temmuz 2024- Şubat 2025 tarihleri arasında Instagram üzerinden eğitim duyurularına ulaşan, dahil etme kriterlerine uyan 65 gebe dahil edilmiştir. Gebeler basit randomizasyon ile deney (n=33) ve kontrol grubuna (n=32) atanmıştır. Deney grubuna; haftada 2 oturumdan oluşan ve 4 hafta süren online eğitimlerin yanı sıra oluşturulan web sitesinden eğitim videoları ve meditasyon ses kayıtlarının da katılımcılarla paylaşıldığı Mind-EP sunulmuştur. Eğitimlerin başlangıcından doğum sonu 1. aya kadar Mind-EP WhatsApp© gruplarından motivasyonel mesajlar atılmıştır. Kontrol grubuna standart emzirme eğitimi tek oturumda online olarak verilmiştir. Doğum sonrası 3.-5. günler arasında her iki gruptaki annelerin emzirmeleri telefon görüşmesi ile değerlendirilmiştir. Araştırmada Tanıtıcı Bilgi Formu, Bilinçli Farkındalık Ölçeği (BFÖ), Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeği (DASS-21), Emzirmede Farkındalık Ölçeği (EFÖ), Emzirme Adaptasyon Ölçeği (EAÖ), Antenatal-Postnatal Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçekleri (AEÖ-PEÖ), Sistem Kullanılabilirlik Skalası (SKS) ve Mind-EP Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Gruplara doğum sonu 1. ayda son testler uygulanmıştır.
Bulgular: Deney ve kontrol grubunun tanıtıcı özellikleri ve BFÖ, DASS-21, AEÖ ön test puanları benzerlik göstermiştir (p>0,05). Müdahale sonrası deney grubu kontrol grubu ile karşılaştırıldığında BFÖ, EFÖ, EAÖ ve PEÖ puanlarının daha yüksek, DASS-21 puanlarının daha düşük olduğu ve aralarındaki farkların istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Etki büyüklükleri incelendiğinde EAÖ’nin orta, diğer tüm ölçeklerin yüksek etki düzeyinde olduğu görülmüştür. SKS toplam puan ortalamasına (88,56±8,63) göre oluşturulan web sitesinin iyi kullanılabilirliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Mind-EP Değerlendirme Formu, program katılım oranları, ev ödevlerinin yapılma durumu ve mindful emzirme davranışları değerlendirildiğinde Mind-EP’in kabul edilebilir ve uygulanabilir olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Mind-EP’in, doğum sonrası annelerde bilinçli farkındalığı, emzirme farkındalığını, adaptasyonu ve öz-yeterliliği artırırken, stres, anksiyete ve depresyon düzeylerini azaltmada etkili olan kabul edilebilir ve uygulanabilir bir program olduğu bulunmuştur.